Λέσβος Βόρειο Αιγαίο

Σε αντίθεση με πολλά άλλα νησιά που η αστυφιλία "ρήμαξε" τα χωριά τους, η Λέσβος ευτύχησε να διατηρήσει "ακμαία" - παρά τη δημογραφική αιμορραγία - τα περισσότερα κεφαλοχώρια της.
Μια άλλη ευτυχής συγκυρία για το νησί ήταν ότι λόγω της υπανάπτυξης και της πληθυσμιακής του αφαίμαξης τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες γλίτωσε από την επέλαση του μπετόν. Έτσι οι περισσότεροι οικισμοί της διατηρούν το "χρώμα" τους και την αρχιτεκτονική τους φυσιογνωμία και βγαίνουν σαν μέσα από ζωγραφικό πίνακα, καθώς προβάλλουν μέσα από το ασημοσταχτί των ελαιώνων με τις παραδοσιακές κεραμοσκεπέςτους και τα λιθόστρωτα δρομάκια τους. Χαρακτηριστικότερη περίπτωση διατήρησης της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς των οικισμών είναι ο γραφικότατος Μόλυβος.
Εντυπωσιακό στοιχείο του νησιού οι πολλές θερμές πηγές του - το ένα τέταρτο των ιαματικών πηγών της χώρας βρίσκεται εδώ - οι υγροβιότοποί του με τα χιλιάδες ενδημικά και αποδημητικά πουλιά και αμφίβια, το μοναδικό μνημείο του Απολιθωμένου Δάσους, τα πασίγνωστα σε όλη τη χώρα μοναστήρια (όπως του Αγίου Ραφαήλ και του Ταξιάρχη στο Μανταμάδο) και προσκυνήματά του, τα λατρευτικά δρώμενα (όπου η χριστιανική πίστη συνυπάρχει με τον παγανισμό), και βέβαια η ζώσα πνευματική του παράδοση διαρκώς παρούσα μέσα από παντοειδείς εκδηλώσεις ακόμα και στα πιο μικρά χωριά.
Μεγάλα πνευματικά αναστήματα της ευρύτερης περιοχής της Αιολίδας στο διάβα των αιώνων ήταν η "Δέκατη Μούσα" Σαπφώ, ο Πιττακός (ένας από τους εφτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας), ο Αλκαίος, ο Τέρπανδρος, ο κιθαρωδός Αρίωνας, ο "πατέρας της βοτανικής" Θεόφραστος, ο Εφταλιώτης, ο Μυριβήλης, ο Βενέζης, ο Κόντογλου, οΠανσέληνος, ο Κουντουράς, ο Ιακωβίδης, ο Θεόφιλος, ο Ελύτης.